Gastlocomotieven

Tijdens het jubileumjaar ’50 jaar Museum Buurtspoorweg’ tracht Museum Buurtspoorweg een aantal gasten te verwelkomen die de festiviteiten in zowel het voor- als najaar de festiviteiten extra glans komen geven. Het betreft de locomotieven die een historische verbinding hebben met de spoorlijn Haaksbergen – Boekelo en voormalige aansluitende spoorlijnen.

NS 7742 ‘Bello’

Stoomlocomotief NS 7742 werd in 1914 door de firma Schwartzkopff in Berlijn geleverd aan de toenmalige Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM). Na als locomotief voor lokaalspoortreinen dienst te hebben gedaan in de kop van Noord-Holland en de Haarlemmermeer, kwam de locomotief terecht in Twente. Zo werd zij veelvuldig ingezet voor lokaalspoortreinen tussen onder andere Ruurlo, Haaksbergen, Boekelo en Enschede of Hengelo. Uiteindelijk verhuisde de loc in 1932 naar Alkmaar. Tot de sluiting van de spoorlijn naar Bergen aan Zee in 1955 deed ze  dienst op deze verbinding, die vooral in de zomer goed gebruikt werd door strandgangers.

Het bellen tijdens het rijden door de dorpskern leverden meerdere lokaaltreinen en -trams in ons land in latere jaren de bijnaam ‘Bello’ op. Zo ook die naar Bergen aan Zee. Van de vele ‘Bello’s’ die er in ons land geweest zijn, is loc NS 7742 als enige overgebleven. Ter herinnering aan ‘Bello’ werd loc 7742 als monument opgesteld in de dorpskern van Bergen. Daar stond de locomotief tot 1978, toen de machine werd geschonken aan de Museumstoomtram Hoorn – Medemblik, waar de locomotief tot 1985 werd gerestaureerd en dienstvaardig gemaakt. Sindsdien is de fraaie stoomloc in dienst tussen Hoorn en Medemblik. In 2013 en 2014 kreeg zij een omvangrijke revisie waardoor ze weer vele jaren door kan stomen.

 

NS 162

Tussen eind maart en eind mei brengt ex NS-loc 162 een bezoek aan de Museum Buurtspoorweg. De markante dieselloc, eigendom van de Stichting 162, is in 1941 in Groot-Brittannië gebouwd voor rangeerwerk in munitiedepots van het Britse ‘War Department’ (WD). Na de invasie van het Europese vasteland, op 6 juni 1944, werd veel spoorwegmaterieel naar Frankrijk gestuurd om de Geallieerde troepen te ondersteunen bij de opmars naar Duitsland. Derhalve werd besloten ook loc WD 70033 (de latere NS 162) het Kanaal over te sturen. Op 26 werd de machine op ‘Juno Beach’ aan land gebracht. Zustermachines volgden nadien spoedig de overtocht.

Na omzwervingen in Frankrijke en België, kwamen vijf diesellocs van dit type terecht in Nederland. Veel spoorwegmaterieel was hier kapot geschoten of afgevoerd door de Duitse bezetter, zodat men de machines in Nederland goed kon gebruiken. In 1947 werden de vijf locs uiteindelijk officieel verkocht aan de Nederlandsche Spoorwegen. Ze werden vooral ingezet voor goederentreinen op de voormalige tramlijnen van de Nederlandsche Tramwegmaatschappij in Groningen en Friesland.

WD 70033, die inmiddels is omgedoopt tot NS 162, wordt in 1957 buiten dienst gesteld en verkocht aan de mijn Willem-Sophia in Spekholzerheide (Zuid Limburg) waar ze rangeerwerk verricht. In 1970 sluit de mijn en wordt de loc doorverkocht naar fa. Van den Bossche in Aartselaar (België). Voor de nieuwe eigenaar doet de machine vervolgens dienst op een vuilstort in Mont St. Guibert. De dagelijkse dienst bestond uit het verplaatsen van goederenwagens met huisafval over en afstand van 1,5 km naar de vuilstortplaats.

Vanwege de link met het Nederlandse spoorwegverleden, kopen enkele vrijwilligers van de Stichting STIBANS in 1996 de locomotief. Uit de eerste inspecties blijkt, dat de machine tot de draad toe versleten is. Het is het begin van een langdurig restauratietraject. Uiteindelijk lukt het de Stichting 162, voortgekomen uit het de in 2009 opgeheven STIBANS, om de loc vanaf medio 2012 tijdelijk onder te brengen bij de Stoomtram Hoorn – Medemblik (SHM). De machine rijdt in het najaar van 2013 haar eerste meters op eigen kracht. Tot en met augustus 2015 is de dieselloc te bewonderen in haar oorspronkelijke zwarte War Department kleurstelling. In september van dat jaar is de loc in de werkplaats van de Stichting Stadskanaal Rail (STAR) omgeschilderd tot NS 162.